مجموعه احادیث درباره فضیلت ماه رمضان و روزه
آمرزش در ماه رمضان
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : مَن أدرَكَ شَهرَ رَمَضانَ فلَم يُغفَرْ لَهُ فَأبعَدَهُ اللّه ُ
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هر كه ماه رمضان را دريابد و آمرزيده نشود ، خداوند او را [از رحمت خود ]دور گرداند .
بحار الأنوار : 74/74/62 .
في خُطبتِهِ عندَ إقبالِ شهرِ رمضانَ ـ إنّ الشَّقِيَّ مَن حُرِمَ غُفرانَ اللّه ِ في هذا الشَّهرِ العَظيمِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در خطبه اش به هنگام فرا رسيدن ماه رمضان ـ فرمود : بدبخت كسى است كه در اين ماه بزرگ از آمرزش خداوند محروم ماند .
عيون أخبار الرِّضا : 1/295/53 .
الإمامُ الصّادقُ عليه السلام : مَن لَم يُغفَرْ لَهُ في شهرِ رمضانَ لَم يُغفَرْ لَهُ إلى مِثلِهِ مِن قابِلٍ إلاّ أن يَشهَدَ عَرَفَةَ
امام صادق عليه السلام : كسى كه در ماه رمضان آمرزيده نشود ، تا رمضان آينده آمرزيده نگردد مگر آن كه در عرفه حاضر شود .
بحار الأنوار : 96/ 342/6 .
نزول قرآن در ماه رمضان
قال الله تعالي : شَهرُ رَمَضانَ الَّذي اُنزِلَ فيهِ القُرآنُ هُدىً لِلنّاسِ و بَيِّناتٍ مِنَ الهُدى و الفُرقانِ
قال الله تعالي : رمضان ، ماهى است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است ؛ [كتابى] كه مردم را راهنما و [در بردارنده] نشانه هاى آشكار هدايت و ميزان تشخيص حق از باطل است .
. بقره ، آيه 185 .
گشوده شهر درهای رحمت در ماه رمضان
پيامبر صلي الله عليه و آله : إنَّ أبوابَ السَّماءِ تُفتَحُ في أوَّلِ لَيلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ و لاتُغلَقُ إلى آخِرِ لَيلَةٍ مِنهُ
پيامبر صلي الله عليه و آله :درهاى آسمان در شب اوّل ماه رمضان گشوده مى شود و تا آخرين شب اين ماه بسته نمى شود .
بحار الأنوار ، ج 96 ، ص 344 .
حدیث رمضان ماه ریزش گناهان
پيامبر صلي الله عليه و آله : إنَّما سُمِّيَ الرَّمَضانُ لأِنَّهُ يُرمِضُ الذُّنُوبَ
پيامبر صلي الله عليه و آله : رمضان ، رمضان ناميده شد؛ زيرا گناهان را مى سوزاند .
. ميزان الحكمه ح 7441
رمضان ماه مسابقه
امام حسن عليه السلام : إنَّ اللّه َ جَعَلَ شَهرَ رَمضانَ مِضمارا لِخَلقِهِ فَيستَبِقونَ فيهِ بِطاعَتِهِ إلى مَرضاتِهِ
امام حسن عليه السلام :خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه اى براى آفريدگان خود قرار داده تا با طاعتش براى خشنودى او از يكديگر پيشى گيرند
تحف العقول ، ص 236 .
خطبه پیامبر اسلام در مورد فضیلت ماه رمضان
رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله ـ حين خَطَبَ الناسَ آخِرَ يَومٍ مِن شَعبانَ ـ : أيُّها الناسُ ، قد أظَلَّكُم شَهرٌ عَظيمٌ ، شَهرٌ مُبارَكٌ ، شَهرٌ فيهِ ليلةٌ العَمَلُ فيها خَيرٌ مِن العَمَلِ في ألفِ شَهرٍ ··· هُو شَهرٌ أوَّلُهُ رَحمَةٌ و أوسَطُهُ مَغفِرَةٌ ، و آخِرُهُ عِتقٌ مِنَ النارِ
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ هنگامى كه در آخرين روز ماه شعبان ، براى مردم خطبه اى ايراد كرد ـ فرمود : اى مردم! ماه بزرگى بر شما سايه افكنده است ، ماهى مبارك ؛ در اين ماه شبى هست كه عمل (عبادت) در آن از هزار ماه عمل(عبادت) بهتر است . . . اين ماهى است كه آغازش ، رحمت است و ميانش ، آمرزش و پايانش ، رهايى از آتش
بحار الأنوار : 96/342/6 .
الإمامُ عليٌّ عليه السلام : إنَّ رسولَ اللّه ِ صلى الله عليه و آله خَطَبَنا ذاتَ يَومٍ، فقالَ : أيُّها الناسُ ، إنّهُ قد أقبَلَ إلَيكُم شَهرُ اللّه ِ بالبَرَكَةِ و الرّحمَةِ و المَغفِرةِ ، شَهرٌ هُو عِندَ اللّه ِ أفضَلُ الشُّهورِ ، و أيّامُهُ أفضَلُ الأيّامِ ، و لَيالِيهِ أفضَلُ اللَّيالِي ، و ساعاتُهُ أفضَلُ الساعاتِ ، هُو شَهرٌ دُعِيتُمْ فيهِ إلى ضِيافَةِ اللّه ِ و جُعِلتُم فيهِ مِن أهلِ كَرامَةِ اللّه ِ ، أنفاسُكُم فيهِ تَسبيحٌ ، و نَومُكُم فيهِ عِبادَةٌ ، و عَمَلُكُم فيهِ مَقبولٌ ، و دُعاؤكُم فيهِ مُستَجابٌ ···
فَقُمتُ فقلتُ : يا رسولَ اللّه ِ ، ما أفضَلُ الأعمالِ في هذا الشَّهرِ؟ فقالَ: يا أبا الحسنِ، أفضَلُ الأعمالِ في هذا الشَّهرِ الوَرَعُ عن مَحارِمِ اللّه ِ عزّ و جلّ
امام على عليه السلام : روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله براى ما خطبه اى ايراد كرد و فرمود : اى مردم! همانا ماه خدا ، با بركت و رحمت و آمرزش، به شما روى آورده است . اين ماه نزد خدا ، بهترين ماه است و روزهايش بهترين
روزها و شبهايش بهترين شبها و ساعت هايش بهترين ساعتها . در اين ماه شما به ميهمانى خدا دعوت شده ايد و در زمره بهره مندان از كرامت خداوند قرار گرفته ايد . در اين ماه نفَسهاى شما تسبيح خداست و خواب شما عبادت است و اعمال شما پذيرفته و دعايتان مستجاب . .
من برخاستم و عرض كردم : اى رسول خدا! بهترين عمل در اين ماه چيست؟ پيامبر فرمود : اى ابا الحسن! بهترين عمل در اين ماه ، خويشتندارى از حرامهاى خداوند عزّ و جلّ است .
الأمالي للصدوق : 154/149 .
حدیث ثواب تلاوت قرآن در ماه رمضان
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلي الله عليه و آله: «وَ مَنْ تَلافيه آيَةً مِنَ القُرْآنِ، كانَ لَهُ مِثْلُ اَجْرِمَنْ خَتَمَ القُرْآنَ فى غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ»
رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: كسى كه در ماه مبارك رمضان يك آيه قرآن بخواند پاداش او همانند كسى است كه قرآن را در ماههاى ديگر ختم كرده است.
جامع الاخبار و الآثار، ج 1، ص 329.
مسافرت در ماه رمضان
قالَ الصّادِقُ عليه السلام: اِنّي اِذا سـافَرْتُ فى شَـهْرِ رَمَضـانَ ما آكُلُ اِلاّ الْقُوتَ وَ ما أَشْرَبُ كُلَّ الرَّىِّ
امام صادق عليه السلام فرمود: هرگاه در ماه رمضان به مسافرت مى روم[به احترام ماه رمضان اگر چه مسافرم و روزه بر من واجب نيست ولى] جز به اندازه رمق داشتن غذا نمى خورم و هرگز از آب در حدّ سيراب شدن نمى نوشم.
وسائل الشيعه 7: 147 ح 5
رسول اللّه صلى الله عليه و آله لَمّا حَضَرَ شَهرُ رَمَضانَ ـ : سُبحانَ اللّه ِ ! ما ذا تَستَقبِلُونَ ؟ ! و ما ذا يَستَقبِلُكُم ؟ ! قالَها ثلاثَ مَرّاتٍ
وقتى ماه رمضان فرا رسيد پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : سبحان اللّه ! به پيشباز عجب ماهى مى رويد! و عجب ماهى به شما روى مى آورد! ـ اين را سه بار تكرار كرد ـ .
بحار الأنوار : 96/347/13 .
بسته شدن درهای جهنم در ماه رمضان
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
إذا استَهَلَّ رَمَضانُ غُلِّقَتْ أبوابُ النارِ، وفُتِحَتْ أبوابُ الجِنانِ، وصُفِّدَتِ الشَّياطينُ؛
چون هلال ماه رمضان پديد آيد، درهاى دوزخ بسته گردد و درهاى بهشت گشوده شود و شياطين به زنجير كشيده شوند.
بحار الأنوار : ۹۶/۳۴۸/۱۴
عنه صلى الله عليه و آله : قد وَكَّلَ اللّه ُ بِكُلِّ شيطانٍ مَرِيدٍ سَبعَةً مِن ملائكَتِهِ فلَيسَ بمَحلولٍ حتّى يَنقَضِيَ شَهرُكُم هذا
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند بر هر شيطانِ سركشى، هفت تن از فرشتگان خود را گمارده، كه تا پايان اين ماه شما (رمضان)، همچنان در بند مى باشد .
ثواب الأعمال : 90/5 .
عنه صلى الله عليه و آله : إذا كانَ أوّلُ ليلةٍ مِن شهرِ رَمَضانَ نادى الجليلُ تباركَ و تعالى··· يا جَبرئيلُ ، اِنْزِلْ على الأرضِ فَغُلَّ فيها مَرَدَةَ الشَّياطينِ حتّى لا يُفسِدُوا عَلى عِبادِي صَومَهُم
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : چون شب اول ماه رمضان شود، خداوند جليل تبارك و تعالى ندا دهد : ··· اى جبرئيل! به زمين برو و شيطانهاىِ سركش را در بند كن ؛ تا روزه بندگان مرا تباه نسازند
بحار الأنوار : 96/348/15 .
دعای روزه دار
پيامبر صلي الله عليه و آله : الصّائِمُ لاتُرَدُّ دَعوَتُهُ
پيامبر صلي الله عليه و آله :دعاى روزه دار ردّ نمى شود .
. مسند أحمد ، ج 2 ، ص 7 .
پيامبر صلي الله عليه و آله : إنَّ اللّه َ يَقولُ كُلَّ لَيلَةٍ مِن هذَا الشَّهرِ : وَ عِزَّتي و جَلالي لَقَد أمَرتُ مَلائِكَتي بِفَتحِ أبوابِ سَماواتٍ لِلدّاعِينَ مِن عِبادي و إمائي
پيامبر صلي الله عليه و آله :خداوند در هر شبِ ماه رمضان مى گويد : «به عزّت و جلالم سوگند ، به فرشتگان فرمان داده ام درهاى آسمان ها را بر روى بندگان دعا كننده من بگشايند»
فضائل الأشهر الثلاثة ، ص 99 .
قالَ الْكاظِمُ عليه السلام: دَعْـوَةُ الصّـائِـمِ تُسْتَجابُ عِنْدَ اِفْطارِهِ
امام كاظم عليه السلام فرمود: دعـاى شخـص روزه دار هنگام افطار مُستجاب مى شود.
بحار الانوار، ج 93، ص 255، ح 33
ماه استغفار و دعا
پيامبر صلي الله عليه و آله : هُوَ شَهرُ الإستِغفارِ و هُوَ شَهرُ الصِّيامِ و هُوَ شَهرُ الدُّعاءِ
پيامبر صلي الله عليه و آله :ماه رمضان ماه استغفار، ماه روزه و ماه دعا است .
فضائل الأشهر الثلاثة ، ص 117
توصیه به استغفار و دعا در ماه رمضان
امام على عليه السلام : عَلَيكُم في شَهرِ رَمَضانَ بِكَثرَةِ الاِستِغفارِ و الدُّعاءِ
امام على عليه السلام :بر شما باد در ماه رمضان به بسيارىِ استغفار و دعا .
. الكافى ، ج 4 ، ص 88 .
امام صادق عليه السلام : كانَ عَلِيُّ بنُ الحُسَينِ عليه السلام إذا كانَ شَهرُ رَمَضانَ لَم يَتَكَلَّم إلاّ بِالدُّعاءِ و التَّسبيحِ و الاِستِغفارِ و التَّكبيرِ
امام صادق عليه السلام :امام سجّاد عليه السلام در ماه رمضان جز به دعا و تسبيح و استغفار و تكبير لب نمى گشود .
. الكافى ، ج 4 ، ص 88 .
قالَ الباقِرُ عليه السلام: بُنِىَ الاِْسـلامُ عَلى خَمْسَةِ أَشْيآءَ، عَلَى الصَّلوةِ وَ الزَّكاةِ والْحَجِّ وَ الصَّـوْمِ وَ الْوِلايَـةِ
امام باقر عليه السلام فرمود: اسلام بر پنج چيز استوار است، بر نماز و زكات و حجّ و روزه و ولايت (رهبرى اسلامى).
فروع كافى، ج 4، ص 62، ح 1
علت وجوب روزه
قالَ الصّادِقُ عليه السلام: اِنَّـما فَرَضَ اللّه ُ الصِّـيامَ لِيَسْتَوى بِهِ الْغَنِىُّ وَ الْفَقيرُ
امام صادق عليه السلام فرمود: خـداوند روزه را واجب كرد تا دارا و ندار، مسـاوى باشند
من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 43، ح 1
قالَ الرِّضا عليه السلام: اِنَّـما اُمِـرُوا بِالصَّـوْمِ لِكَىْ يَعْرِفُوا أَلَمَ الْجُوْعِ وَ الْعَطَشِ فَيَسْـتَدِلُّوا عَلى فَقْرِاْلاْخِـرَةِ
امام رضا عليه السلام فرمود: مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بيچارگى آخرت را بيابند.
وسائل الشيعه، ج 4، ص 4، ح 5؛ علل الشرايع، ص 10
قال رَسُول اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: لِكُـلِّ شَيْى ءٍ زَكـاُةٌ وَ زَكاةُ الاَْبْدانِ الصِّيامُ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: براى هر چيزى زكاتى است و زكات بدنـها روزه اسـت.
الكافى، ج 4، ص 62، ح 3
روزه سپر آتش
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: أَلصَّوْمُ جُنَّـةٌ مِنَ النّـارِ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: روزه سـپر آتش (جهنّم) است. «يعـنى بواسـطه روزه گرفـتن، انسان از آتش جهنّم در امان خواهد بود.»
الكافى، ج 4، ص 162
روزه در گرما
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: أَلصَّـوْمُ فِى الْحَـرِّ جِـهادٌ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: روزه گرفتن در گرما، جـهاد است.
بحار الانوار، ج 96، ص 257
پرهیز از گناه در ماه رمضان
قالَ الصّادِقِ عليه السلام: اِذا صُـمْتَ فَلْيَـصُمْ سَمْعُكَ وَبَصَرُكَ وَشَعْرُكَ وَجِلْدُكَ
امام صادق عليه السلام فرمود: آنگاه كه روزه مى گيرى بايد چشم وگوش ومو وپوست تو هم روزه دار باشند. «يعنى از گناهان پرهيز كنند.»
الكافى، ج 4، ص 87، ح 1
عَنْ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ عليهاالسلام : ما يَصْنَعُ الصّـآئِمُ بِصِـيامِهِ اِذا لَمْ يَصُنْ لِسانَهُ وَسَمْعَهُ وَبَصَرَهُ وَجَوارِحَهُ
حضرت زهرا عليهاالسلام فرمود: روزه دارى كه زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نكرده روزه اش به چه كارش خواهد آمد.
بحار، ج 93، ص 295
قالَ أَميرُالْمُؤْمِنينَ عليه السلام: كَمْ مِنْ صائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ صِيامِهِ اِلاَّ الْجُوعُ وَ الظَّمَأُ وَ كَمْ مِنْ قائِمٍ لَيْسَ لَهُ مِنْ قِيامِهِ اِلاَّ السَّهَرُ وَ الْعِناءُ
امام على عليه السلام فرمود: چه بسا روزه دارى كه از روزه اش جز گرسنگى و تشنگى بهره اى ندارد و چه بسا شب زنده دارى كه از نمازش جز بيخوابى و سختى سودى نمى برد.
نهج البلاغه، حكمت 145
پاداش روزه
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: قالَ اللّه ُ تَعالى: أَلصَّوْمُ لى وَ أَنَا أَجْزى بِهِ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: خداوند تعالى فرموده است: روزه بـراى مـن است و مـن شخـصاً پاداش آن را مى دهم.
وسائل الشيعه، ج 7، ص 294، ح 15، 16، 27 و 30
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: طُوبى لِمَنْ ظَمَـأَ أَوْجـاعَ لِلّهِ اُولئِكَ الَّذينَ يَشْبَعُونَ يَوْمَ الْقِيامَةِ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: خوشا به حال كسانى كه براى خدا گُرسنه يا تشنه شده اند. اينان در روزقيامت سير مى شوند.
وسائل الشيعه، ج 7، ص 299، ح 2
پاداش روزه در گرما
قالَ الصّادِق عليه السلام: مَنْ صامَ لِلّهِ عَزَّوَجَلَّ يَوْما فى شِدَّةِ الْحَرِّ فَـأَصـابَهُ ظَمَـأٌ وَكَّلَ اللّه ُ بِهِ أَلْفَ مَلَـكٍ يَمْسَحُونَ وَجْهَهُ وَ يُبَشِّرُونَهُ حَتّى اِذا أَفْطَرَ
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس در روز بسيار گرم براى خدا روزه بگيرد و تشنه شود، خداوند هزار فرشته را مى گمارد تا دست به چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامى كه افطار كند.
الكافى، ج 4، ص 64، ح 8؛
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: اِنَّ لِلْجَـنَّةِ بابا يُدْعى الرَيّانُ لا يَدْخُلُ مِنْهُ اِلاَّ الصّـائِمُونَ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: براى بهشـت درى است بنـام (ريّـان) كه از آن فقط روزه داران وارد مى شوند.
وسائل الشيعه، ج 7، ص 295، ح 31. معانى الاخبار، ص 116
افطاری دادن در ماه رمضان
قالَ الصّادِقُ عليه السلام: مَنْ فَطَرَ صائِما فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس روزه دارى را افـطار دهـد، براى او هم مثل اجر روزه دار است.
الكافى، ج 4، ص 68، ح 1
قالَ الصّادِقُ عليه السلام: مَنْ أَفْطَرَ يَوْما مِنْ شَهْرِ رَمَضانَ خَرَجَ رُوحُ الاِْيْمــانِ مِنْهُ
امام صادق عليه السلام فرمود: هركس يك روز، روزه ماه رمضان را (بدون عُذر)، بخــورد ـ روح ايمـان از او جـدا مى شود.
وسائل الشيعه، ج 7، ص 181، ح 4 و 5.
ارزش ماه رمضان
قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله وسلم: لَوْ يَعْـلَمُ الْعَبْدُ ما فى رَمَضانَ لَوَدَّ أَنْ يَكُونَ رَمَضانَ السَّـنَةُ
رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم فرمود: اگر بنده «خدا» مى دانست كه در ماه رمضان چيست [چه بركتى وجود دارد] دوست مى داشت كه تمام سال، رمضان باشد.
بحار الانوار، ج 93، ص 346.
